- 29/03/2022: Lezersbrief in Knack nr. 12
De fiscale olifant in de kamer
Onnodig te herhalen dat onze overheid al zeer diep in haar zakken heeft moeten tasten om tijdens de covid-crisis alle getroffen sectoren en burgers te ondersteunen. Eind vorig jaar kwamen we bovendien terecht in een tekorteconomie, wat de prijzen alsmaar deed stijgen. In december, schreef Ewald Pironet (Knack 9/3/22), klom de inflatie reeds boven de 5%. In februari zaten we aan 8%. Met de oorlog van Poetin erbij dreigt de voorziene economische groei in elkaar te stuiken. Het doembeeld van stagflatie – veel inflatie en magere groei – duikt terug op. Eén ding is dan ook zeker: de overheidsuitgaven zullen astronomische proporties aannemen. Ons defensiebudget zal worden opgetrokken, er moeten 20 nooddorpen opgericht worden voor tienduizenden vluchtelingen uit Oekraïne die dan nog een leefloon of minstens zakgeld moeten krijgen, de energietransitie zal ons volgens de Groenen minstens 8 miljard EUR kosten, terwijl de twee recente ‘energiedeals’ ter verlichting van de energiefactuur de schatkist al ruim 3 miljard EUR kostte. Het effect op de overheidsfinanciën zal onbetwistbaar negatief zijn, zei staatssecretaris Eva De Bleeker (Open VLD). Met een begrotingstekort van om en bij de 20 miljard EUR kan dat moeilijk anders.
Liberalen, zomaar een ideetje: wat zouden jullie eens denken van een volwaardige vermogensbelasting en een meerwaardebelasting? Economist Paul De Grauwe slaat ook al lang op die nagel (Knack 22/3/22). Historici spreken nu al van een ‘tektonische verschuiving in de Europese geschiedenis’. Waarom zouden we ook op fiscaal gebied eens niet eindelijk geschiedenis schrijven? Elk fiscaal privilege is immers een schending van het gelijkheids- en non-discriminatie beginsel, dat in onze Grondwet is opgenomen. Om over ethiek maar te zwijgen. Een euro zou een euro moeten zijn, of hij uit arbeid of uit vermogen komt, punt. Zeker als mannen als Fernand Huts het zich met al hun fiscale privileges kunnen permitteren om de Boerentoren van de KBC over te kopen om er een privémuseum in onder te brengen. De centrumpartij uit de Vivaldi-coalitie, die deze scheefgroei eens eindelijk zou willen inzien en er ook iets zou willen aan doen, zal daar zonder enige twijfel de vruchten van plukken in 2024. Doe het desnoods uit eigenbelang,
want wie hardleers blijft, zal bij diezelfde verkiezing de rekening gepresenteerd krijgen en politiek totaal irrelevant worden. Wedden?
- 15/02/2022: Lezersbrief in Knack nr. 6
Liberalisme
Toen de liberalen vorig jaar 175 jaar Liberale Partij vierden, had een rebelse Open VLD-jongerenvoorzitter Tess Minnens het lef om aan de VRT-micro de vinger op een grote, etterende wonde te leggen. “We hebben vandaag niet voldoende ‘smoel”, zei ze, ”de mensen weten onvoldoende waarvoor wij staan.” Het was haar logisch antwoord op de vraag waarom het kiezerspubliek van de Open VLD toch maar verder bleef afkalven, van 24,6% in 2003 naar amper 11% vandaag. Waar was de liberale appeal van weleer naartoe? Volgens politicologen Carl Devos en Nicolas Bouteca (zie Ons Erfdeel, jaargang 52, 2009), is de partij er immers spijts herhaalde verruimingsoperaties nooit in geslaagd om dé centrumpartij van Vlaanderen te worden en “(…) de prijs voor deze mislukte operatie is een afgesleten profiel”, een gebrek aan ‘smoel’ dus. Wijlen VUB-professor Marcel Bots, historicus en mede-oprichter van het Liberaal Archief, wreef het er nog eens in, toen hij in zijn boek over de partijgeschiedenis sprak over een ‘droeve ideologische leegte’ na de Tweede Wereldoorlog. De gevolgen waren desastreus, met een electorale neergang die sinds 2003 niet meer te stoppen lijkt.
Dus ja, waar zijn die grote liberale principes gebleven – zoals: geen vrijheid zonder verantwoordelijkheid, meer rechtvaardigheid, ook fiscaal - waarover filosoof Dirk Verhofstadt zoveel knappe boeken schreef? Moeten we meer ideologie gaan zoeken bij een twitteraar genre Georges-Louis Bouchez (MR), die in volle corona bleef uitpakken met de holle liberale vrijheid-mantra: “Vrijheid is de regel! De beperkingen zijn de uitzondering. Vrijheid staat op nummer één. Niet veiligheid, gezondheid, fiscale fraude of de planeet redden, maar vrijheid!” (DS 10/4/21)? Op het liberale Vrijheidscongres van 2017 werd nog met luide trom verkondigd dat de Open VLD een rechtvaardig en transparant fiscaal beleid voorstaat. Wat is daarvan geworden? Waar blijft een volwaardige en rechtvaardige vermogensbelasting? Waar blijft de meerwaardebelasting? Waarom is er nog steeds geen vermogenskadaster? Waarom was het aan blauwe kant zo oorverdovend stil toen de Pandora-papers vorig jaar uitlekten?
Een btw-verlaging van 21% naar 6% op de energieprijzen kan voor de liberalen niet omdat dat een gat van 2 miljard EUR zal maken in de begroting, zei fractieleider Maggie De Block onlangs nog stoer in de Kamer, want: “Hoe ga je dat weer aanvullen?” Ja, liberalen, wat zouden jullie ervan vinden om het geld eens eindelijk te gaan halen bij de ‘rijken’ in plaats van altijd bij de middenklasse? Feit is dat sinds 1999 de minsterposten financiën en begroting quasi uitsluitend in handen waren van Open VLD en MR. “Desondanks”, schreef senior writer Ewald Pironet al vroeger in Knack (18/3/20), “is de fiscale koterij gebleven, is de belastingdruk nog verder toegenomen en hebben we binnen Europa de hoogste overheidsuitgaven, waardoor we geen buffer hebben waarop we nu, in deze zware coronatijden, hadden kunnen terug vallen.” Met andere woorden, veel geblaat maar weinig wol. Zo ook opnieuw dit jaar, met het ‘goede voornemen’ van voorzitter Lachaert om ieders belastingplafond onder de 50% te krijgen. Hij wou het zelfs in de grondwet verankeren. Terecht maakt Pironet opnieuw dezelfde bedenking dat de liberalen er met hun twintig jaar onafgebroken regeringsdeelname maar niet in lukken om hun eigen woorden in daden om te zetten.
Valt het dan te verwonderen dat de liberale gedachte verder wegdeemstert? Dat de Open VLD bij de laatste verkiezingen nog maar eens 120.000 kiezers kwijt speelde? Hoe zoekt ze die terug te winnen? Met nog meer rechtse, conservatieve standpunten? Misschien zou het goed zijn om deze woorden van Gwendolyn Rutten, gewezen Open VLD-voorzitter, nog eens te herlezen: “Na dit jaar moet niemand verbaasd zijn dat het liberalisme op sterven na dood is. We zullen het samen moeten heruitvinden, en geen klein beetje” (DM 19/12/20). Ondertussen zijn we al 2022. De rekening zal alleszins in 2024 gepresenteerd worden.
Bob Michiels
